Co to jest współuzależnienie?
Wieloletnie życie z osobą uzależnioną od alkoholu bardzo często wymaga całkowitego podporządkowania swojego życia, do życia człowieka – alkoholika, do jego potrzeb, jego zachowań, jego cierpienia. Osoba współuzależniona żyje życiem swojego uzależnionego partnera (czy innej bliskiej osoby), a nie własnym. Dopasowuje do niego swoje zachowania, dostosowuje się do rytmu picia (lub innej czynności), porzuca własne marzenia i zaprzestaje realizowania siebie. Osoba taka silnie współprzeżywa ze swoim ,,bliskim-pijącym” i uważa to za naturalne. Takie funkcjonowanie może utrwalać reakcje przystosowawcze do danej sytuacji, które określane są mianem współuzależnienia. Należy pamiętać, że współuzależnienie dotyczy małżonka lub partnera uzależnionego członka rodziny, czyli osoby, która może potencjalnie wyjść z relacji. Syndrom współuzależnienia nie dotyczy dzieci i rodziców, choć oni również mogą prezentować reakcje z tego obszaru.
Jak zachowuje się osoba współuzależniona?
Każda faza, w której znajduje się uzależniony, wpływa na skrajne emocje bliskich mu członków rodziny, przyjaciół. Osoby pozostające w kręgu chorego funkcjonują tak jak on: pomiędzy euforią, a depresją i lękiem. Współuzależnienie to ściśle emocjonalne połączenie z drugim człowiekiem, przesadne wyczulenie i przejmowanie się jego nastrojami, kontrolowanie, usprawiedliwianie go i chronienie, gdy zawala nawet najważniejsze życiowe sprawy (zapominanie o obowiązkach, niespłacanie lub zaciąganie kolejnego kredytu, utrata pracy, agresja itp.). Współuzależnienie, to także branie na siebie odpowiedzialności za funkcjonowanie całej rodziny. Osoby współuzależnione mają wyolbrzymione poczucie winy, z łatwością ulegają manipulacji, są naiwne, mają niską samoocenę. Bardzo często też zaprzeczają temu, co się dzieje w ich rodzinie, w ich domu np.
,,Żona alkoholika ma złudne przekonanie, że kontrolując picie męża i poświęcając się dla niego myśli, że uratuje jego i rodzinę, pokona problem alkoholowy męża. Tak jednak się nie dzieje, pomimo jej starań sytuacja się nie poprawia. Gdy mąż pije – ona boi się i działa na oślep, ucieka lub szuka pomocy. Kiedy on przestaje pić – ona cieszy się, pomaga mu „zatrzeć ślady”, zapomina o tym co było i zaczyna wyrównać straty spowodowane piciem. Po jakimś czasie, mąż znowu zaczyna pić, a znów zaczyna kontrolować i ratować jego i rodzinę.”
Współuzależnienie może doprowadzić do funkcjonowania w ,,błędnym kole”.
Osoba współuzależniona:
- Większość jej myśli krąży wokół osoby nadużywającej alkohol.
- Nadmiernie koncentruje się na zachowaniach osoby pijącej.
- Szuka usprawiedliwień z powodów, których osoba bliska często sięga po alkohol.
- Zaprzeczania problemowi.
- Ukrywa problem picia przed innymi.
- Przejmuje kontrolę nad piciem osoby bliskiej (ogranicza sytuacje alkoholowe, wylewa alkohol, odmierza ilości, kupuje alkohol, aby pijący nie wychodził z domu itp.).
- Przejmuje odpowiedzialność za zachowania pijącego partnera, łagodzi konsekwencje picia: kłamie, płaci długi, dba o higienę pijącego, o jego wizerunek itp.
- Przejmuje za osobę pijącą obowiązki domowe, które ona zaniedbuje.
Życie w długotrwałym stresie spowodowanym piciem osoby bliskiej i brak skuteczności własnych działań nakierowanych na rozwiązanie problemu picia powodują poważne konsekwencje psychologiczne:
- zaburzenia psychosomatyczne:
- nerwice,
- zaburzenia życia emocjonalnego (chaos emocjonalny, huśtawka nastrojów, stany lękowe i depresyjne, napięcie i stan ciągłego pogotowia emocjonalnego),
- zakłócenia czynności poznawczych (zagubienie, chaos poznawczy, brak poczucia sensu i celu, zakłócenie wzorców normy i zdrowia, nierealistyczne oczekiwania),
- pustkę duchową i brak nadziei,
- samotność, izolacje społeczną,
- poczucie niemożności rozstania się,
- czasami nadużywanie substancji psychoaktywnych (zwłaszcza leków nasennych i uspokajających),
- trudności w rozpoznawaniu własnych potrzeb, w realizacji własnych pragnień, ambicji i celów,
- wyraźnie odczuwane obniżenie jakości życia.
Osoby współuzależnione wymagają pomocy i mogą uzyskać poprawę stanu zdrowia psychosomatycznego, jeśli skorzystają z pomocy oferowanej im w różnych placówkach terapii uzależnień, gdzie mają prawo korzystać z bezpłatnej pomocy terapeutycznej i medycznej.
Jeśli chcesz porozmawiać, skonsultować się lub podjąć terapię zadzwoń do BST ISKRA (nr telefonu w zakładce KONTAKT) lub innej placówki terapii uzależnień. Masz prawo żyć własnym życiem.
Opracowała: Joanna Cudziło-Gil, psycholog
Wykorzystane źródła:
http://www.parpa.pl/index.php/rodzina-dzieci/wspoluzaleznienie